کد مطلب:16608 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » احكام

نقش كعبه در پايداري دين چگونه است؟

آنچه ما از تبار بنيانگذار بيت الله الحرام، حضرت ابراهيم(ع) به ميراث برده‎ايم اين است كه عامل قيام مردم و مقاومت آنها در برابر جباران فرومايه، قوام كعبه و حيات و ادامة امر آن است. در اين باره امام صادق(ع) فرمود: تا زماني كه كعبه برپاست، دين نيز پايدار است: «لايزال الدين قائما ماقامت الكعبة» (وسائل الشيعه 8/14).

از اين رو امام زمان، قائم آل محمد(ع) نيز در آغاز قيام جهاني خود بر محور قيام و قوام جوامع انساني، يعني كعبه، تكيه زده، ياران آن حضرت به حضورش مي‎شتابند. چنانكه امام باقر(ع) فرمود: «القائم منا منصور بالرعب، مؤيد بالنصر... و ينزل روح الله عيسي بن مريم(ع) فيصلي خلفه... إذا تشبّه الرجال بالنساء و النساء بالرجال... و ركب ذوات الفروج السروج... وأكل الربا... فعند ذلك خروج قائمنا. فإذا خرج اسند ظهره إلي الكعبة و اجتمع إليه ثلاث مائة و ثلاثة عشر رجلا، فأوّل ما ينطق به هذه الآية: «بَقيتُ الله خَيرٌ لَكُم إِن كُنتم مُؤْمِنين» هود/86 (بحار 52/191 ـ 192).

بنابراين، حيات كعبه، حيات دين است و با حيات دين مردم زنده‎اند و با خراب شدن و انهدام و ترك كعبه، دين مي‎ميرد و با مرگ دين، مردم نيز خواهند مُرد. مبناي همة اين سخنان آية شريفة «جعل الله الكعبة البيت الحرام قياما للناس» مائده/97 است؛ زيرا مفادش اين است كه رونق و عمران كعبه ـ با طواف برگرد ان و خواندن نماز به سمت آن و گزاردن حج با مناسك آن و قبله و قرار دادن آن در امور عبادي و مانند آنها ـ عاملي مهم براي قيام مردم است. از طرفي بر اين نكته نيز دلالت دارد كه ويراني و مهجور نهادن كعبه ـ با ترك طواف بر گرد ان و نخواندن نماز به سمت ان و ترك ديگر اموري كه رو به قبله بايد انجام پذيرد ـ موجب قعود مردم و ناتواني آنها در دفع هواها و دشمنان است: «لِيَهلك مَن هَلك عَن بَينة و يَحيي مَن حَيَّ عَن بينة» انفال/42.

كعبه براي دين خداوند به مثابة استخوان ستون فقرات انسان است كه اگر راست و نيرومند و سالم باشد، مقاومت و ايستادن و رفتن و شتاب گرفتن در رسيدن به مغفرت و پيشي گرفتن در خير و امور ديگري از اين قبيل كه حصول آنها متوقّف بر سلامت استخوان ستون فقرات است، امكان پذير خواهد بود. اما اگر اين استخوان ناتوان و سست باشد، ايستادن ناممكن و استقامت ناشدني و سرعت و پيشي گرفتن و ديگر امور متوقف بر قيام، محال است؛ زيرا استخوان پشت، شكسته و ستون «فقرات» آن شكاف برداشته و «فقير» شده است، در حالي كه مي‎توانست با تكيه بر آن كه تكيه‎گاه كسي است كه تكيه‎گاهي ندارد و پناهنده شدن در پناه خداوند قائم رعد/33 و محيط نساء/126 و نگاهبان سبأ/21 كه پناه كسي است كه هيچ پناهي او را نيست، روي پاي خود ايستاده و خود را از ديگري بي‎نياز سازد.

بر اين اساس، اگر خانة خدا مهجور واقع شد، ارتباط با مركز اقتدار بريده مي‎شود و با قطع اين ارتباط، قيام به «قِسط» و مقاومت در برابر «قِسط» (ستم و بيداد) غيرممكن مي‎گردد و در اين صورت خير دنيا و آخرت، حرام و بازداشته مي‎شود؛ زيرا كعبه، به فرمودة امام صادق(ع)، عامل قيام مردم براي دين و معاششان است. (وسائل الشيعه 8/41) از همين رو رسول خدا(ص) فرمود: هر كس خواهان دنيا و آخرت است بايد اين خانه (كعبه) را قصد كند: «من أراد دنيا و آخرة فليؤم هذا البيت» (همان/40).يعني هر كس كه مي‎خواهد در دنيا و آخرت به حسنه برسد: «رَبَّنا اتِنا فِي الدُّنيا حَسَنة و فِي الاخِرة حَسَنَةً» بقره/201، و با پروردگارش چنين راز و نياز مي‎كند: «ربنا اتنا من لدنك رحمة وهيئ لنا من أمرنا رشدا» كهف/10 بايد اين خانه را قصد كند و او را امام و مقتداي خويش قرار داده، بدان اقتدا كند و مقصد خود قرارش دهد و در جستجويش روانه شود؛ زيرا خير دنيا و آخرت در پرتو كعبه ـ كه قيام آن، قيام دين است و قيام دين، ماية بهره‎مندي در دنيا و آخرت است ـ خواهد بود.

يكي از مهمترين نمودهاي پيشوا گرفتن كعبه، انجام حج با آداب و مناسك آن و طواف بر گرد كعبه با رعايت شرايط آن و قرباني بردن بدان جا و ساير مناسك پرشكوه حج است.

---

: آية الله جوادي آملي
صهباي حج